نور ۲۰: ادامه مبحث برده‌داری، بحثی کلی دربارۀ احکام فقهی

بسم الله الرحمن الرحیم

درس‌گفتارهای سوره نور، جلسه‌ی ۲۰، دکتر روزبه توسرکانی، دانشگاه شریف، سال ۱۳۸۵

به علت نویز زیاد در فایل صوتی این جلسه، قسمت های نامشخص با * مشخص شده است.

۱- مرور جلسۀ قبل

جلسۀ قبل دربارۀ برده‌داری بحث کردیم. سؤال خیلی خوبی پرسیدند: اگر قبول کنیم که از نظر اسلام، برده‌گیری فقط بر اثر جنگِ مشروع مجاز است (نه جنگی که با هدف برده‌گیری باشد) و چنانچه قبول کنیم که مکاتبه هم اگر نه واجب، دست‌کم توصیه‌شده است، در آن صورت هر زمان که برده مکاتبه کند، صاحبش باید درخواست او را بپذیرد؟

تأکید من بر این بود که اگر برده‌ای می‌تواند شغلی داشته باشد و زندگی خود را اداره کند، صاحب او درخواست مکاتبه را بپذیرد.

0 دیدگاه

نور ۱۹: برده‌داری

بسم الله الرحمن الرحیم

درس‌گفتارهای سوره نور، جلسه‌ی ۱۹، دکتر روزبه توسرکانی، دانشگاه شریف، سال ۱۳۸۵

بعضی از چیزهایی که می‌گویم واقعاً به سورۀ نور ربطی ندارد؛ مثلاً بخش عمده‌ای از این جلسه احتمالاً دربارۀ موضوع برده‌داری است که جزو بحث‌های سورۀ نور نیست؛ ولی سعی می‌کنم به‌خصوص با توجه به اینکه در این سوره به مسئلۀ بردگی اشاره‌ای شده است، توضیحاتی دراین‌باره بدهم؛ چون برای بسیاری سؤال است که چرا اسلام برده‌داری را تحریم نکرده است و در قرآن هم به نظر می‌رسد مشروعیتش به رسمیت شناخته شده است. بنابراین، مدتی است که بحث‌ها لزوماً بر محتوای آیه‌های این سوره متمرکز نیست.

0 دیدگاه

نور ۱۸: غیب و شهود، قدرت و زیبایی، ابتغای رزق و ارتقای شغل

بسم الله الرحمن الرحیم

درس‌گفتارهای سوره نور، جلسه‌ی ۱۸، دکتر روزبه توسرکانی، دانشگاه شریف، سال ۱۳۸۵

۱- مرور جلسۀ قبل

قبلاً چند بار تأکید کردم که دوگانگی‌هایی وجود دارد که زن و مرد هم در آن قرار می‌گیرند. در سورۀ نور تمثیل لاشرقی و لاغربی تعبیری از همین دوگانگی‌هاست. دوگانگی این تمثیل بیشتر دوگانگی تقابل بین تفکر و عاطفه است. جلسۀ قبل یک ‌بار دیگر مجموعه‌ای از همین تقابل‌های دوتایی را که جنسیت مربوط به آن‌ها می‌شود، گفتم. سعی کردم توضیح دهم که ریشۀ آن‌ها چیست و چگونه می‌شود به همدیگر ربطشان داد. کار به تقابل بین دم و بازدم و چیزهای جسمانی‌تر هم کشید که قبلاً معمولاً این کار را نمی‌کردم.

0 دیدگاه

نور ۱۷: دوگانگی‌های مرد و زن، مفهوم کلمه، آثار دخالت‌کردن محیط بیرون در درون خانواده

بسم الله الرحمن الرحیم

درس‌گفتارهای سوره نور، جلسه‌ی ۱۷، دکتر روزبه توسرکانی، دانشگاه شریف، سال ۱۳۸۵

۱- مرور جلسۀ قبل

آنچه در بیرون از خانواده است، چندان جنبۀ الهی ندارد. بنابراین، از نظر دینی در سطح پایین‌تری است. در میانۀ سورۀ نور و بعد از آیات نور آمده است: ﴿فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ (نور/ ۳۶). این آیه خانه یا خانواده‌ای را مجسم می‌کند که در آن تسبیح خداوند گفته می‌شود. به‌تبع آن، در ادامه می‌گوید: ﴿رِجَالٌ لَا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ (نور/ ۳۷).

0 دیدگاه

نور ۱۳: اهمیت نکاح، مقایسه عشق زن و مرد و اسماء الهی، واژه محصن، رجم و ازدواج با کنیز

بسم الله الرحمن الرحیم

درس‌گفتارهای سوره نور، جلسه‌ی ۱۳، دکتر روزبه توسرکانی، دانشگاه شریف، سال ۱۳۸۵

۱غلبۀ عنصر آب در قسمت میانی سورۀ نور

در بخش پایانی قسمت میانی سورۀ نور آب فراوان است و این عنصر غلبه دارد. بعد از تمثیل شرقی (خورشید و پرتو)، تمثیل غربی می‌آید که مربوط به موج و ابر است. در این قسمت حالتی وجود دارد که بسیار نامطلوب و کاملاً بدون نور است؛ ولی به‌نحوی توضیح داده می‌شود که حالت غربی حالتی است مخصوص زن‌ها که به آفرینش منجر می‌شود. به‌عبارت دیگر، از درون حالت تاریک و بدون نور ولی پر از آب غربی، از درون این ناخودآگاهی و از درون آنچه بر وجود زن‌ها غلبه دارد، آفرینش به وجود می‌آید.

0 دیدگاه
بستن منو