مقدمه ۱۶: ملاحظاتی در باب واژه‌پژوهی در قرآن

بسم الله الرحمن الرحیم

درس‌گفتارهای مقدمه‌ای بر فهم قرآن، دکتر روزبه توسرکانی، دانشگاه صنعتی شریف، جلسه‌ی ۱۶، سال ۱۳۸۲

۱- مختصر در باب شبهات تاریخی

در دو جلسه‌ی پیش در مورد ماجرای بنی‌قریظه صحبت کردیم و بیان شد که ادعا می‌شود در این ماجرا مسلمانان همه‌ی مردان آن‌ها را کشتند به دلیل خیانتی که در جنگ خندق کرده بودند. به این واقعه اگر به عنوان یک واقعه‌ی طبیعی نگاه کنیم و پیامبر را یک فرد معمولی و با تصمیمات معمولی فرض کنیم واقعه‌ی خیلی خشنی به نظر می‌رسد. ولی اگر حضرت محمد (ص) را پیامبر فرض کنیم دیگر این مسئله به نظر بد نمی‌آید و به عنوان شبهه مطرح نمی‌شود.

0 دیدگاه

مقدمه ۱۵: فمنیسم و ایجاد پیش‌فرض‌های ناصواب

بسم الله الرحمن الرحیم

درس‌گفتارهای مقدمه‌ای بر فهم قرآن، دکتر روزبه توسرکانی، دانشگاه صنعتی شریف، جلسه‌ی ۱۵، سال ۱۳۸۲

۱- فمنیسم و ایجاد پیش‌فرض‌های ناصواب

فمنیسم در بحث ما به معنی اصالت دادن به ارزش‌های زنانه منظور است، درحالی‌که چیزی که الآن در دنیا وجود دارد بیشتر به فعالیت‌های اجتماعی زنان مربوط می‌شود. یکی از انحرافات مهم فمنیسم این هست که باعث ایجاد پیش‌فرض‌هایی در اذهان شده که حجابی بر فهم متنی مثل قرآن شده است. ابتدا به دسته‌ای از دوگان‌های متقابل ناظر به مردانگی و زنانگی اشاره می‌کنیم:

توانایی و قدرت/ زیبایی؛ فرهنگ/ طبیعت؛ تفکر/ عاطفه، حس، شهود و الهام؛ خودآگاه/ ناخودآگاه؛ فرم/ محتوا؛ استدلال/ تمثیل؛ ظاهر/ باطن؛ شب/ روز؛ ماه/ خورشید؛ مرگ/ زندگی؛ انتزاع/ شهود.

0 دیدگاه

مقدمه ۱۴: چیستی شبهه ۲، معنی لغت در متن ادبی

بسم الله الرحمن الرحیم

درس‌گفتارهای مقدمه‌ای بر فهم قرآن، دکتر روزبه توسرکانی، دانشگاه صنعتی شریف، جلسه‌ی ۱۴، سال ۱۳۸۲

۱- پیش‌فرض‌های نادرست شبهه ساز

خیلی از شبهه‌ها با یک فرض غلط شروع می‌شوند. مثلاً هیچ‌وقت سؤال نمی‌شود که چرا خداوند قوم نوح را نابود کرد؟ چون فرض بر این است که خداوند هرگاه اراده کند می‌تواند چنین کاری را بکند؛ اما در مورد داستان قوم بنی‌قریضه که یهودی بودند و تعداد بسیاری از آن‌ها توسط مؤمنین کشته شدند، اگر فرض این باشد که حضرت محمد (ص) یک فرد عادی بودند، این کار بسیار خشن به نظر می‌رسد؛ اما اگر فرض این باشد که خداوند به‌جای استفاده از بلایای طبیعی، قومی را توسط مؤمنین از بین برده است، کشتن آن‌ها توجیه‌پذیر است؛ بنابراین بسته به اینکه در ابتدا چه فرضی کرده‌ایم، ممکن است در مورد واقعه‌ای به شبهه برسیم و یا نرسیم.

0 دیدگاه

مقدمه ۱۳: چیستی شبهه ۱، بازرگانی در قرآن، زبان جهانی فطرت

بسم الله الرحمن الرحیم

درس‌گفتارهای مقدمه‌ای بر فهم قرآن، دکتر روزبه توسرکانی، دانشگاه صنعتی شریف، جلسه‌ی ۱۳، سال ۱۳۸۲

۱- سنخ‌شناسی شبهات ناظر به متن مقدس

چه چیزی اشکال حساب می‌شود؟

  • متنی داریم که ادعا می‌کند همه‌ی چیزهایی که در آن بیان شده است حقیقت است. از طرف دیگر ما با جهان اطراف خود در ارتباط هستیم. اشکال چیزی است که تناقض ایجاد می‌کند بین چیزی که از من از دنیا درک کرده‌ام با چیزی که در متن در قرآن آمده است. مثلاً از نظر شما برده‌داری قانون درستی نبوده است و انتظار دارید که این حکم در قرآن نسخ شده باشد، درحالی‌که این‌طور نیست.

0 دیدگاه

مقدمه ۱۲: دشواری‌های فهم معنای واژگان با تمرکز بر رمان تهوع سارتر

بسم‌الله الرحمن الرحیم

درس‌گفتارهای مقدمه‌ای بر فهم قرآن، دکتر روزبه توسرکانی، دانشگاه صنعتی شریف، جلسه‌ی ۱۲، سال ۱۳۸۲

۱- مروری بر مطالب جلسات پیشین

۱-۱ مروری بر طیف نظرات درباره‌ی نسبت زبان قرآن و فرهنگ عربی

پیش‌تر به خصوصیات زبان قرآن اشاره کردیم. این خصوصیات را در مقایسه با متن عربی دیگری که با قرآن هم‌عصر است می‌توان بهتر فهمید، مثل نهج‌البلاغه و نهج‌الفصاحه. مجموعه‌ی واژگانی که در نهج‌الفصاحه و یا نهج‌البلاغه آماده است با قرآن بسیار متفاوت است.

در جلسه گذشته بحث کردیم که آیا زبان قرآن عرفی است یا خیر. عرفی بودن یعنی زبان قرآن همان زبانی است که مردم عرب زمان جاهلیت با آن صحبت می‌کردند.

0 دیدگاه
بستن منو