درسگفتارهای سوره بقره، جلسهی ۷، دکتر روزبه توسرکانی، دانشگاه تربیت مدرس، انجمن اسلامی دانشجویان پیشرو، رمضان ۱۴۴۰، ۱۳۹۸/۳/۲
قرار است این جلسۀ هفتم و آخر باشد. من حسم نسبت به این بحثهایی که در مورد سورهها میکنم این است که کاملاً بحث ناتمام است. قرار بوده هشت جلسه باشد؛ مثلاً بگویم جلسۀ یکی مانده به آخر است، بعد جلسۀ آخر نیایم. یک حس خوبی ایجاد میکند که چیزهای دیگری هم بود که گفته نشد و واقعاً هم همینطور است که هزاران چیز بوده که گفته نشده است.
در مورد جلسات گذشته، اینطور شد که یک قطعهبندی بزرگی در سوره پیدا کردیم و یک توجیه خوبی برای اینکه اینها چرا اینگونه پشت سر هم میآمدند آوردیم.
درسگفتارهای سوره بقره، جلسهی ۶، دکتر روزبه توسرکانی، دانشگاه تربیت مدرس، انجمن اسلامی دانشجویان پیشرو، رمضان ۱۴۴۰، ۱۳۹۸/۲/۳۰
من یک یادآوری از جلسۀ گذشته کنم، بعد همین بحث را ادامه دهیم. در آخر هم بحثهایی که یک خرده جنبۀ تئوری دارد مطرح میشود.
۱- یادآوری جلسه گذشته – تأکید دین جدید (اسلام) بر روی توحید
جلسۀ قبل بحثمان به اینجا رسید که اگر سورۀ بقره کار اصلیای که دارد انجام میدهد مانند اعلام ظهور امت جدید، یک دین جدید است که با تغییر قبله و با نزول شریعت جدید تثبیت میشود، میشود پرسید که ضرورت یک چنین چیزی چیست؟ ویژگیهای اصلی این دین چیست؟ ماهیت و فرقش با ادیان دیگر چیست؟ یک چنین سؤالاتی را به طور کلی مطرح کردیم.
درسگفتارهای سوره بقره، جلسهی ۵، دکتر روزبه توسرکانی، دانشگاه تربیت مدرس، انجمن اسلامی دانشجویان پیشرو، رمضان ۱۴۴۰، ۱۳۹۸/۲/۲۹
۱- فضای متفاوت سوره بقره نسبت به سورههای دیگر
من خیلی نمیخواهم خلاصۀ جلسات قبل را بگویم، حداکثر همان جلسۀ قبل سعی کردم نشان دهم که یک لایۀ عمیقتر، روانشناختیتر در این سوره موجود است، آن هم اینکه روانشناسی «يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ»، کسانی که مخاطب این خطابهای «يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ» هستند، همان «فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ» هستند. برای آن هم شواهد مفهومی و معنایی و متنی وجود دارد و این نشان میدهد که در این خطابها دلیل تاریخی وجود ندارد که آن افراد را قانع کند که شما عهد را زیرپا گذاشتید؛ بلکه یک چیز عمیقتری در آن هست و آن هم اینکه دربارۀ این تیپ افراد از نظر روانشناختی صحبت میکند که در هر جامعۀ دینی قطعاً خواهند بود.
درسگفتارهای سوره بقره، جلسهی ۴، دکتر روزبه توسرکانی، دانشگاه تربیت مدرس، انجمن اسلامی دانشجویان پیشرو، رمضان ۱۴۴۰، ۱۳۹۸/۲/۲۸
۱- ترسیمی روانشناختی از صنوف انسانها در مواجهه با دین
تقسیمبندی ابتدای سورۀ بقره روانشناسانه است و نکاتی دربارۀ شناخت انسان بیان میکند. در این تقسیمبندی، ما مؤمنین را میبینیم که حقایقی را میبینند، کافران را میبینیم که این حقایق را انکار میکنند و انسانهایی را میبینیم که انگار با وجود اینکه میدانند این حقایق وجود دارند، ارتباط شهودی با آن برقرار نمیکنند. به وجود آمدن انسانهای «فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ» (بقره/۱۰)، بیماری جامعۀ دینی است؛ مضامین دینی از کودکی در ذهن این افراد کپی میشود، اما وقتی بزرگ میشوند اکثراً به حدی نمیرسند که ایمان واقعی پیدا کنند.
درسگفتارهای سوره بقره، جلسهی ۳، دکتر روزبه توسرکانی، دانشگاه تربیت مدرس، انجمن اسلامی دانشجویان پیشرو، رمضان ۱۴۴۰، ۱۳۹۸/۲/۲۴
در جلسهی دوم، داستان آفرینش از تورات خوانده شد، در این جلسه، داستان آفرینش را از قرآن میخوانیم. داستان قرآن نسبت به تورات خیلی کوتاهتر است، جزییات ندارد و فضایش متفاوت است. هدف اصلی در این جلسه این است که داستان قرآن را کمی تشریح کنیم و بررسی کنیم که چرا این داستان در بخش مقدمه نشسته است. طبق شباهتی که قرآن با تورات دارد طبیعی است که این داستان در ابتدا بیاید اما یک دلیل متنی مهمی هم دارد که به آن میپردازیم.